38تا 49- محاسبات انگشتی Math Finger

مجموعه کتاب 12 جلدی محاسبات انگشتی (Math Finger)
فینگرمث چیست؟
فینگرمث روشی جدید و نوین در آموزش محاسبات ریاضی میباشد، که در قالب آن، فراگیران به جای استفاده از چرتکه و ماشین حساب، چهار عمل اصلی ریاضی )جمع، تفریق،
ضرب و تقسیم( را با دستان خود انجام میدهند.
# مزیت این روش نسبت به روشهای دیگر محاسبات ذهنی:
در این روش به دلیل اینکه دانش آموزان به جای چرتکه، ماشین حساب و قلم و کاغذ، از دستان خود برای محاسبات ریاضی استفاده میکنند، لذا درصد خطای محاسباتی در این
روش تقریبا به صفر میرسد. زیرا این روش کامال منطبق با روشهای آموزش ریاضی در مقطع ابتدایی مدارس میباشد.)در ادامه به تفکیک و به صورت شفاف توضیح داده خواهد
شد.(
در صورتی که در سایر روشهای محاسبات ذهنی به خصوص چرتکه، چون اغلب دانشآموزان این روشها را در دوران تحصیل خود به خصوص مقطع ابتدایی فرا نگرفتهاند یا
هنوز تجربه نکردهاند و نیز بنابر اقتضای سن خود درگیر استرسهای کودکانه و البته طبیعی و همچنین عدم تمرکز کافی برای شروع یادگیری اینگونه روشها میباشند، لذا به مرور
خسته شده و نسبت به ادامهی آموزش دلسرد میشوند و همین امر باعث شده طبق شواهد موجود بیش از 50 درصد از دانشآموزان، اینگونه روشها را با درصد خطای باال انجام
داده و به مرور زمان اعتماد به نفس خود را از دست میدهند. اما در روش فینگرمث به جرأت میتوان گفت که بیش از 80 درصد دانشآموزان به هر ردهی سنی و هر نوع سطح
تمرکز، محاسبات را با درصد خطای نزدیک به صفر انجام داده، که همین امر سبب میشود آنها بیش از پیش و با گذشت زمانی کوتاه نسبت به محاسبات ریاضی به خصوص چهار
عمل اصلی، اعتماد به نفس باالیی را کسب نموده و به معنای واقعی طعم شیرین ریاضی را حس کنند.
به طور خالصه در روش فینگرمث، دانشآموزان اعمال اصلی ریاضی را با دستان خود لمس کرده و آن را مطابق با روشهای نوین ریاضی در مدارس به صورت مفهمومی و
انتزاعی فرا میگیرند.
# فینگرمث، همسو با “سند تحول بنیادین”:
همانطور که میدانید، چندیست که وزارت آموزش و پرورش و نیز شورای عالی آموزش، طرحی جدید و جامع در آموزش را با عنوان “سند تحول بنیادین” تألیف نموده و چند
سالی است که طی بخشنامهای تمامی آموزگاران و مدیران مدارس را مکلف به انجام محتوای این سند در چارت آموزشی خود کرده است. فینگرمث نیز مفتخر است برای اولین بار
در ایران آموزش خود را در همین راستا جامهی عمل بپوشاند و خود را همسو با این سند مهم و کاربردی قرار دهد. همین امر مهم باعث شده است دانشآموزان را نسبت به یادگیری
با این روش بیش از پیش ترغیب نماید. لکن به منظور آشنایی بیشتر با این همسویی و نیز آگاهی بیشتر از بنیان آموزشی فینگرمث، بر خود وظیفه دانستیم، به طور خالصه به چند
مورد از اساسنامهی آموزش در این روش اشاره نمائیم.
1 -نمایش اعداد با اقتباس از تکنیک “چوب خط” و با تکیه بر جدول ارزش مکانی )برگرفته از پایهی اول ابتدایی(:
در این روش آموزشی )فینگرمث(، دانشآموزان ابتدا نمایش اعداد بر روی انگشتان دست را مشابه تکنیک “چوب خط” در پایهی اول دبستان و همسو با این روش فرا
میگیرند. در مرحلهی بعد و با رسیدن به ارقام با مرتبههای باالتر نیز با تکیه بر جدول ارزش مکانی، نمایش اعداد را از راست به چپ )یکان به دهگان( روی دستان خود
آموزش میبینند. در حالی که در روشهای دیگر محاسبات ذهنی، نمایش اعداد از وسط جدول ارزش مکانی آغاز میشود که این امر مغایر با ماهیت جدول ارزش مکانی
خواهد بود.
گفتنیست که دانشآموزان تحت تعلیم در چارچوب فینگرمث به دو دسته تقسیم میشوند:
 دستهی اول: دانشآموزانی هستند که هنوز وارد پایهی اول نشدهاند: که در این صورت با فراگیری تکنیک چوب خط و جدول ارزش مکانی در قالب آموزش فینگرمث به
نوعی آمادهی بهرهگیری از روش اصلی در پایهی مربوطه شده و زمینهی یادگیری بهتر برای آنها بیش از پیش فراهم میگردد.
 دستهی دوم: دانشآموزانی هستند که در پایهی اول مشغول به تحصیل هستند یا آن را گذراندهاند. در این حالت نیز با بهرهگیری از این تکنیک در چارچوب فینگرمث،
فرآیند تثبیت یادگیری به معنای واقعی در ذهن دانشآموزان صورت گرفته و فراگیران شروع آسانتری را در مسیر آموزش محاسبات در پیش خواهند داشت.
2 -آموزش جمع و تفریق به روش فرآیندی )برگرفته از پایهی دوم ابتدایی(:
آموزش جمع و تفریق در فینگرمث کامال منطبق با سند تحول بنیادین و نیز همسو با روشهای نوین و مفهومی آموزش و پرورش میباشد، که از آن با عنوان “جمع
و تفریق فرآیندی” یا “گستردهنویسی” یاد میشود. این امر باعث میشود فراگیران در چارچوب فینگرمث نیز جمع و تفریق ریاضی را به صورت کامال مفهومی و نیز
قابل درک برای هر رنج سنی و هر سطح از تمرکز آموزش ببینند. در حالی که در روشهای دیگر محاسبات ذهنی، آموزش جمع و تفریق به شیوهی قدیم آموزش داده
میشود که به طبع از بازخورد کمتری در بین دانشآموزان برخوردار خواهد بود. زیرا این موضوع به مرور موجب دوگانگی آموزشی بین دانشآموزان خواهد شد.
3 -آموزش ضرب از راست به چپ )برگرفته از پایهی سوم ابتدایی(:
همانطور که میدانید دانش آموزان در مقطع ابتدایی، ضرب اعداد را ابتدا به روش فرآیندی، سپس به روش مساحتی و در نهایت به روش تکنیکی )راست به چپ(
یعنی از مرتبهی کوچکتر به مرتبهی بزرگتر فرا میگیرند و در پایان، حاصلضرب هر مرتبه را با یکدیگر جمع میکنند. فینگرمث با اقتباس از همین روش و دقیقا در
همین راستا، ضرب اعداد را به دانشآموزان آموزش میدهد. اما جالب است بدانید این نوع آموزش در روشهای دیگر محاسبات ذهنی دقیقا برعکس میباشد. یعنی
ضرب اعداد از چپ به راست )مرتبهی باالتر به مرتبهی پائینتر( آموزش داده میشود که این امر با قوانین ضرب تکنیکی در مقطع ابتدایی مغایرت دارد.
4 -آموزش تقسیم از چپ به راست )برگرفته از پایهی چهارم ابتدایی(:
حتما تقسیم “چکشی” با نام دیگر تقسیم “تکنیکی” را در مقطع ابتدایی به یاد دارید! و میدانید که در این روش، دانشآموزان تقسیم اعداد را از سمت چپ به راست
)مرتبهی بزرگتر به مرتبهی کوچکتر( فرا میگیرند. عالوه بر این و همگام با ارائهی سند تحول بنیادین، تقسیم به روش “فرآیندی” نیز به چارت آموزشی تقسیم اعداد
اضافه گردید و چند سالی است که ترس و استرس دانشآموزان پایهی چهارم ابتدایی را در زمینهی تقسیم اعداد کاهش داده است. فینگرمث نیز با احترام به تکامل علم
ریاضی درعملیات تقسیم و همچنین در راستای فهم بیشتر و بهتر دانشآموزان، از همین روش )فرآیندی( برای محاسبات تقسیم بدون استفاده از چرتکه و ماشین
حساب بهره میگیرد. در حالی که در روشهای دیگر محاسبات ذهنی و به تبع سه عمل اصلی دیگر ریاضی، در این روش هم کامال برعکس )از راست به چپ( و
مغایر با قوانین تقسیم اعداد در ریاضی آموزش داده میشود.
سخن پایانی:
فینگرمث با نام فارسی “محاسبات انگشتی”، امید دارد در راستای تحقق هرچه بیشتر و بهتر آموزش ریاضی در مقطع ابتدایی، کمکی هرچند ناچیز در پیشرفت درسی
دانشآموزان داشته باشد و به دنبال آن همسو با سند تحول بنیادین، معلمیاری کوچک برای آموزگاران دلسوز و پرتالش کشور عزیزمان در این مقطع حساس آموزشی
باشد. انشاهللا
(خدمتگزار ایران اسالمی: مح ّمد صالحی)